Welkom op de Groentenhof

De Groentenhof is nu zeventien seizoenen onderweg, sinds mei 2007. De blog vertelt over het reilen en zeilen, wel en wee. Er komen onderwerpen aan de orde die van belang zijn voor de biologische teelt.

2023 Groenbemesters

Afgelopen jaar vormden groenbemesters de grootste teelt op de Groentenhof. Is er nog wel iets verdiend dit seizoen? Nou nee, niet echt! Uren worden niet geteld op de tuin, tijd speelt geen rol. Maar ik heb het er goed naar mijn zin, dat wel. Hieronder volgen 14 foto's, het verhaal over groenbemesters vertelt terug in de tijd naar het begin van het seizoen 2023.

Eind oktober, foto 1 van 5 (1)
In de loop van het seizoen wanneer er op een bed geen teelt meer volgt, wordt er zo snel mogelijk een groenbemester ingezaaid. De Phacelia op de foto is begin september na het opruimen van de pompoenplanten ingezaaid. Perfect! Zoals u ziet is het gewas voor de winter gesloten. De Phacelia beschermt de teeltaarde, dient als vanggewas (voorkomt uitspoeling van voedingselementen) en zorgt voor voldoende organisch materiaal (sponswerking).
Op de achtergrond ziet u trouwens de nieuwe plek waar de aangevoerde hooibalen uit het park van het landgoed Duivenvoorde gestald zijn, en waar de compostering begint.
foto 2 van 5 (2)
Op de voorgrond staat winterrogge (de bedden rechts zijn eerder ingezaaid). Dit gewas kan tot in oktober gezaaid worden. Winterrogge kan tegen vorst en zolang er geen nachtvorst is, groeit het gewas uiterst langzaam door. Mits tijdig gezaaid voorkomt winterrogge verslemping (dichtslaan van de bodem) en zorgt het ook voor een goede doorworteling van de teeltaarde.  
foto 3 van 5 (3) 
Mede in overleg met Piet is de compostplaats wat uitgebreid en is de indeling herzien. De komende jaren streven we er naar dat er voornamelijk uitgewerkte compost over de teeltbedden wordt verdeeld.
Op de foto, links voor de boerenkool, ziet u bladrammenas ook een groenbemester en achterin op de foto herkent u de Phacelia van de eerste foto.
foto 4 van 5 (4)
Akker Q, ligt tegen het weiland. Ook hier winterrogge links en rechts bladrammenas. Bladrammenas is een fors gewas dat veel organische stof (bladeren, stengels en wortels) produceert. Bovendien helpt het pittige aroma van de wortels tegen allerlei opdringerige aaltjes en andere knabbelaars die vrolijk in een gezonde teeltaarde hun toekomst veilig stellen.
foto 5 van 5 (5)
Eind oktober, het seizoen zit diep in de herfst. Links voor nog een bed bladrammenas. Op de voorgrond staat wat rucola, rechts verwelkte sperzieboonplanten, terwijl daar schuin achter prei en boerenkool staan. Groenten die nu als winterkost heerlijk smaken. 
Eind juni, foto 1 van 3 (6)
Al een paar seizoenen probeer ik uit te vinden welke groenbemester de teelt van pompoenen zou kunnen begeleiden. Ik weet inmiddels dat Phacelia de pompoenplanten overwoekert wanneer het zaaien van Phacelia en het uitplanten van de pompoenen gelijktijdig gebeurt. Op de foto hierboven is de Phacelia (licht paarse, blauwe bloemen) in maart gezaaid en gemaaid juist voor het uitplanten van de pompoenen. Duidelijk is dat deze aanpak ook geen oplossing biedt. De Phacelia herstelt zich onregelmatig en groeit snel (te hoog) uit.
foto 2 van 3 (7)
Op een deel van de akker maakte ik de combinatie met Serradelle. Dit gewas uit de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae) neemt stikstof op uit de lucht en bindt de stikstof in de plant (vaak legt de familie de stikstof vast in witte knobbeltjes aan de wortels). Hoewel pompoenen stikstof nodig hebben, profiteren ze niet van de door de Serradelle  gebonden stikstof.
Op de foto ziet u de combinatie van beide gewassen (de foto's zijn van eind juni). De Serradelle is mooi gesloten maar wordt helaas toch te hoog. De pompoenen neigen minder tot ranken. Daarom wil ik de Serradelle volgend jaar  maaien vlak voor het uitplanten van de pompoenen. Ook zoek ik nu uit of ik niet beter een klaver soort kan toepassen. De Bolster biedt Inkarnaatklaver aan. Maar die plant kan ook nog 50 cm hoog worden.

foto 3 van 3 (8)
De belangrijkste reden dat ik een combinatie teelt zoek is de bestrijding van onkruid. Het handmatig onkruid vrij houden van een akker pompoenen is lastig omdat pompoenen ranken. Bovendien komt droogte in het voorjaar steeds vaker voor. Pompoenen vragen een vochtige bodem maar niet te nat. Door het onkruidvrij houden van de akker droogt de teeltaarde nog sneller uit. Beregenen steekt nauw omdat teveel water de planten uit balans brengt en er snel wortelsterfte optreedt. Hierdoor worden planten vatbaar voor ziekten, zoals de verwelkingsziekte (Fusarium).
Midden mei, foto 1 van 6 (9)
Gele mosterd is ook een gemakkelijke groenbemester en heeft min of meer dezelfde eigenschappen als bladrammenas. Vooral de snelle groei is een doeltreffende eigenschap. Binnen een paar dagen vriendelijk voorjaarsweer kiemt het gewas. Toch is het zaak de voor- en nadelen van de groenbemesters te onderzoeken. Want ook groenbemesters kunnen waardplant zijn voor ongewenste schimmelziektes en plagen.
foto 2 van 6 (10)
Al met al betekent het dus best veel uitzoekwerk: zorg ervoor dat de groenbemester geen typische ziekten of plagen stimuleert die de beoogde groententeelt ondermijnen, dat de meststoffen van de groenbemester overeenstemt met de vraag van de groententeelt en ook dat de bemesting op het juiste moment beschikbaar komt voor de groententeelt. En beantwoord tot slot de vraag: hoe maak je op basis van deze input een plan voor een optimale teeltbedbezetting en vruchtwisseling?
foto 3 van 6 (11)
De winterrogge die rechts van voor naar achter op de foto staat is gezaaid op 6 september 2022, bovenstaande foto is van 13 mei. Bij wijze van proef lieten we een paar bedden staan. Later dit jaar heb ik één bed gezaaid van de korrels die geoogst zijn. U ziet een krachtig opgaand gewas dat zorgt voor een goede doorworteling van de teeltaarde, flink veel organisch materiaal en bodembedekking. 
foto 4 van 6 (12)
Maar waarom drie foto's op een rij van winterrogge?
Omdat het zo zomers is
overal warmte en licht dat in aren breekt
verschrikt springen kleuren rond
terwijl stengels lustig zwiepen
mijn fantasie wordt opgezweept
wind waait en warmte stijgt
alles wordt samengevoegd, ik wil er in kruipen
er onderdeel van uitmaken, en dat doe ik ook
de foto is gemaakt, je legt de telefoon weg
ik dompel me onder, in de warmte, in alles
in de zomer, zo zomers, alles is zomer
jij bent zomer
foto 5 van 6 (13)
Maar hoe mooi ook! Bijna altijd steekt er een addertje de kop op. Winterrogge blijkt ook een waardplant voor roest. Knoflook die het niet naar de zin heeft en verzwakt is door nattigheid, is er bijzonder vatbaar voor. Evenals vorig jaar mislukte de knoflookoogst. Bij winterrogge slaat deze schimmelziekte vooral toe wanneer het gewas verzwakt, dat is wanneer de afrijping van de graankorrels aanvangt. Afijn, hoe mooi de aren ook zijn, komend jaar wordt de winterrogge op tijd gemaaid en worden vervolgens de teeltbedden bewerkt. 
foto 6 van 6 (14)
Dit seizoen is de kruidenlaag onder het boomgaardje zeker drie keer gemaaid met de seis. Het maaisel is afgevoerd naar de composthoop. Volgend seizoen verwacht ik dat twee keer maaien voldoende zal zijn. Het is namelijk niet de bedoeling dat de aarde verschraald (voedselarmer wordt). Als maaien toch vaker nodig blijft dan breng ik in een cirkel rond de boom een laag compost op. Feitelijk ga ik ervan uit dat dit tenslotte de routine wordt? 




Geen opmerkingen: